Giá vàng đạt đỉnh cao mọi thời đại
Giá
vàng thế giới trong quý I/2011 tiếp tục tăng 25%, và trong hai quý đầu năm 2011
tăng 32% so cùng kỳ năm trước; riêng tháng 4-2011, giá vàng lập kỷ lục không
dưới 10 lần. Cơn sốt của giá vàng thế giới đã lên đến đỉnh cao trong quý 3/2011
khi những căng
thẳng về mức trần nợ công của Mỹ ngày càng gia tăng và lo ngại về thâm hụt ngân
sách ở các nước thành viên Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) vẫn diễn
biến phức tạp khiến các nhà đầu tư tiếp tục coi vàng là công cụ tài chính an
toàn, đã đẩy giá mặt hàng kim loại quí này kết thúc phiên giao dịch ngày
29/7/2011 lên đỉnh cao mọi thời đại. Tại sàn giao dịch New York, giá vàng giao
tháng 8/2011 đã tăng 15 USD lên 1.631,20 USD/ounce. Đây là mức giá cao kỷ lục
đối với mặt hàng kim loại quí này. Đây cũng là đợt tăng giá vàng kéo dài nhất
kể từ giữa tháng 10-2006 tới nay. Lịch
sử thị trường vàng thế giới chưa khi nào chứng kiến một đợt tăng giá bền bỉ đến
như vậy của kim loại quý này.
Theo
Reuters, đợt tăng giá này của vàng là “vô tiền khoáng hậu”. Những nguyên nhân
xuất phát từ lo ngại liên quan tới nợ công của Mỹ và cuộc khủng hoảng nợ công
châu Â, cũng như độ rủi ro đang tăng cao của các đồng tiền, nhất là USD và Euro
đã khiến cho giới đầu tư quốc tế rót
mạnh vốn vào vàng. Tăng trưởng kinh tế của Mỹ trong quí 2 năm nay chỉ đạt mức
1,3%, thấp hơn dự báo trước đó là 1,6%, cùng với việc các hãng xếp hạng tín
dụng liên tục hạ mức tín nhiệm đối với một số nước thành viên Eurozone, là
những tín hiệu cho thấy sự phục hồi kinh tế toàn cầu mong manh, khiến nhu cầu
về vàng tiếp tục tăng mạnh.
Theo
Hãng tin Reuters, phân tích kỹ thuật cho thấy, giá vàng sẽ đạt mức 1.700 USD/oz
trong vài tháng tới. Thậm chí, có chuyên gia cho rằng, khả năng đạt mốc giá
2.000 USD/oz đối với vàng trong 6-9 tháng tới không phải là chuyện “điên rồ”.
Từ năm 2001 tới nay, giá vàng đã tăng gấp hơn 6 lần. Tuy nhiên, giá vàng hiện
nay vẫn chưa thể vượt được mức giá quy đổi theo lạm phát 2.300 USD/oz đạt được
vào năm 1980.
Giá
vàng quốc tế lên cao dẫn đến giá vàng trong nước từ tháng 1-2011 đến nay liên
tục "phập phồng" ở mốc 35 đến 36 triệu đồng/lượng. Trong 6 tháng đầu
năm 2011, giá vàng trong nước chỉ dao động trong khoảng 36 đến 38 triệu
đồng/lượng. Tuy nhiên, đà tăng vượt mức đỉnh cũ của giá vàng thế giới vào ngày
11/7/2011 lên mức 1.550 USD/ounce, đã khiến giá vàng trong nước tăng mạnh và
vượt qua mức đỉnh cũ 38,55 triệu đồng/lượng và thiết lập mức đỉnh mới lên tới
41,5 triệu đồng/lượng vào những ngày đầu cuối tháng 7 và đầu tháng 8/
2011. Đây là mức kỷ lục mới của giá vàng trong nước, cao hơn mức giá mở
cửa đầu ngày khoảng 350.000 đồng/lượng.
Có
thể thấy, giá vàng trong nước trong nửa đầu năm 2011 hầu như phụ thuộc cùng
chiều vào động thái giá vàng thế giới, khác hẳn với những cơn sốt lội ngược
dòng so với giá thế giới như năm 2010. Ðây là tín hiệu tốt cho thấy sự lành
mạnh và hội nhập của thị trường vàng trong nước với thế giới, minh chứng tiêu
biểu cho hiệu quả của chính sách quản lý vàng gần đây của NHNN.
Tuy nhiên, đáng chú ý là có những thời điểm giá vàng
trong nước đã bất ngờ cao hơn giá vàng “ngoại”. Khoảng cách chênh giá giữa hai
thị trường vàng trong nước và quốc tế có thời điểm vào khoảng 150.000-200.000
đồng/lượng, trong đó vàng trong nước đắt hơn. Trong vòng khoảng hơn hai tháng
qua, giá vàng trong nước luôn thấp hơn thế giới và tạo điều kiện cho xuất khẩu
vàng. Lý giải về diễn biến này, một số chuyên gia cho biết, sự đảo chiều tương
quan này bắt nguồn một phần từ lực mua vàng trong nước tăng, mặt khác do ảnh
hưởng của quy định mới về thuế xuất khẩu vàng.
Theo
quy định mà Bộ Tài chính vừa ban hành, kể từ ngày 6/8/2011, sản phẩm có hàm
lượng vàng từ 80%, thay vì 99% như trước đây, đã phải chịu mức thuế xuất khẩu
là 10%. Từ lâu, hoạt động xuất khẩu nữ trang dạng thô của các doanh nghiệp và
ngân hàng vẫn bị xem là một dạng “trá hình” của xuất khẩu vàng nguyên liệu. Quy
định mới được ban hành nhằm ngăn chặn tình trạng này. Một số ý kiến cho rằng
quy định mới này được dự báo sẽ tạo một rào cản lớn cho hoạt động xuất khẩu
vàng sắp tới; trong khi đó, gần đây, nhiều tổ chức kinh doanh vàng lớn đã tranh
thủ gom một khối lượng vàng lớn để xuất khẩu mà đến giờ vẫn chưa kịp xuất đi.
Vì thế giá được đẩy lên để các tổ chức này xả số hàng đã gom nhân lúc thị
trường đang mua mạnh...
Giá
vàng lên cao dẫn đến thị trường vàng giao dịch rất nhộn nhịp. Tại các cửa hàng
kim hoàn lớn như Bảo Tín Minh Châu hay Phú Quý tại Hà Nội, khách mua chiếm đến
hơn 70% lượng khách giao dịch. Giá vàng tăng mạnh cũng tạo xu thế phản ứng thị
trường không đồng nhất, trong khi nhiều nhà đầu tư ở TP Hồ Chí Minh ráo riết
mua vào, thì một bộ phận nhà đầu tư Hà Nội lại "ồ ạt" bán ra để chốt
lời, dùng một phần tiền mặt để gửi tiết kiệm làm cho các ngân hàng cải thiện
đáng kể lượng tiền huy động trên thị trường... Các chuyên gia bày tỏ lo ngại
một kịch bản xấu khi tâm lý người dân không vững vàng, nhất là sau khi người
dân và doanh nghiệp trong nước hiện thực hóa lợi nhuận thông qua hình thức bán
vàng mà giá vàng vẫn tiếp tục tăng cao, người dân sẽ quay lại mua vàng. Tiền
tiết kiệm từ ngân hàng sẽ được hút ra phục vụ cho hoạt động đầu cơ. Khi nhu cầu
vàng trong nước tăng đột biến, các doanh nghiệp sẽ nhập khẩu vàng và cần lượng
ngoại tệ lớn để thanh toán, tạo áp lực lớn lên tỷ giá hối đoái và đẩy nhập
siêu, lạm phát gia tăng...
Dự báo giá vàng?
Theo
nhận định của một số chuyên gia phân tích, mức tăng giá vàng cả năm 2011 có thể
trên dưới 10-15% so với mức đỉnh cao nhất của giá vàng năm 2010, thay vì
tăng tới 30% so với năm trước, như trong 2 năm liên tiếp 2009 và 2010. Hiện, giá vàng thế giới trong năm 2011
tiếp tục tùy thuộc mạnh và trực tiếp vào việc cải thiện tăng trưởng kinh tế thế
giới nói chung. Ngoài ra, thị trường vàng còn bị tác động bởi việc mua vào của
các ngân hàng TW, các quỹ đầu tư vàng; chính sách tài chính-tiền tệ, tình hình nợ
công. Các nhân tố Trung Quốc; tình hình cung-cầu về lương thực trên thế giới
hay những động thái chính sách mới liên quan tới xu hướng thắt chặt tài
chính-tín dụng và tăng cường kiểm soát vàng, ngoại tệ, nhất là các hoạt động
đầu cơ ngầm trên thị trường đều ảnh hưởng đến giá vàng.
Thực
tế cho thấy, những năm gần đây, giá vàng trong nước diễn biến theo giá vàng
quốc tế cũng như tùy thuộc vào tương quan cung-cầu, tỷ giá USD/VND và tâm lý
của nhà đầu tư… Đặc biệt, do phụ thuộc nguồn cung nhập khẩu chưa được tự do hóa
hoàn toàn, nên thông thường giá vàng trong nước có mức cao hơn, cũng như lên
nhanh hơn, nhưng xuống chậm hơn so với tốc độ giá vàng thế giới (năm 2010
có lúc giá vàng trong nước cao hơn giá thế giới tới 200.000 đồng/chỉ). Hơn nữa,
giá cả và quy mô thị trường vàng trong nước năm 2011, ngoài những nhân tố trên,
còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các áp lực điều chỉnh tỷ giá và tăng khá mạnh
giá một số mặt hàng trong diện nhà nước quản lý, như giá điện và than.
Về
tổng thể, trong thời gian tới, do chịu nhiều áp lực cũ, đa dạng, nhưng có điều
chỉnh về liều lượng và cơ cấu nhân tố cụ thể, giá vàng trong nước, ngoài những
nhân tố trên còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các áp lực điều chỉnh tỷ giá và
tăng khá mạnh giá một số mặt hàng trong diện nhà nước quản lý, như giá điện và
than; cũng như tùy thuộc vào lượng nhập khẩu các hàng hóa và nguyên liệu...
Ðộng thái giá vàng nói riêng và sự ổn định giá cả trong nước nói chung tùy
thuộc rất lớn vào sự bảo đảm đồng bộ và phối hợp tốt các chính sách và năng lực
quản lý nhà nước về các vấn đề có liên quan, bảo đảm sự liên thông trực tiếp
giữa các loại thị trường (nhất là thị trường vàng) trong nước và nước ngoài,
phù hợp nguyên tắc cạnh tranh thị trường lành mạnh, đầy đủ và minh bạch, dựa
trên hệ thống thông tin tốt, phản biện khoa học và bộ máy tham mưu có đủ năng
lực và trách nhiệm cao...
Trong bối cảnh giá vàng liên
tục có những diễn biến bất thường, câu hỏi là nên đầu tư vào đâu cũng đang được
nhiều người quan tâm. Những tháng cuối
năm 2011, thị trường chứng khoán vẫn được dự báo khó trông mong có được dòng
vốn trong nước lẫn quốc tế đổ vào. Trong khi đó, chính sách tiền tệ thắt chặt
cũng gây ra một số những tiềm ẩn, bất ổn của kinh tế Việt Nam, trong đó có thể
khiến vấn đề ổn định hệ thống ngân hàng và khống chế nợ xấu khó thực hiện tốt.
Không những vậy, rủi ro tỷ giá sẽ vẫn là một mối lo trong các quý còn lại của
năm 2011. Một số chuyên gia phân tích cho rằng, vàng vẫn có thể trở thành kênh
cạnh tranh đối với dòng vốn vào thị trường chứng khoán nếu giá vàng quốc tế tiếp
tục được tác động bởi những tin tức về bất ổn nợ quốc gia trên thế giới và xu
thế tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng của Mỹ. Biến động thị trường
vàng trong thời gian vừa qua cho thấy, đã có sự tham gia của giới đầu tư vào
thị trường này sau một thời gian dài im ắng, trong khi kênh chứng khoán, bất
động sản đang khó khăn và đầy rủi ro thì sức tăng mạnh mẽ của vàng có thể sẽ là
kênh đầu tư an toàn./.
ThS.
Vũ Mai Hương
Học
viện Tài chính