TS. Nguyễn Minh Phong, Viện Nghiên cứu Phát triển
Kinh tế xã hội Hà Nội:
"Trải qua
nhiều biến cố lịch sử, người dân Việt Nam có thói quen tích trữ vàng
miếng như một loại tài sản đảm bảo để đối phó với các bất ổn về chính trị và
kinh tế. Tuy nhiên, hiện nay, việc tích trữ vàng miếng đang khiến cho Chính phủ
khó có thể điều hành các chính sách kinh tế một cách hiệu quả. Trên thực tế, mỗi
lần giá vàng biến động, đều dẫn đến thị trường USD nhảy tưng bừng. Trong khi
đó, Ngân hàng Nhà nước không thể "in" được vàng hay USD, tức là không
thể chủ động một cách tuyệt đối trong việc điều tiết 2 thị trường này.
Một thống kê
chưa đầy đủ cho thấy người dân Việt Nam có thể đang cất giữ 700 tấn vàng tương
đương với 78 tỉ USD trong các két sắt gia đình.
Bởi vậy, việc
hạn chế tích lũy vàng là điều nên làm, việc "động viên" nguồn lực to
lớn này vào đầu tư để phát triển kinh tế là cần thiết. Song cách làm như thế
nào để tránh "sốc" và tránh những biến tướng trên thị trường là điều
cơ quan quản lí cần tính toán.
Nếu
cấm mua bán vàng miếng quá thái có thể không đạt mục tiêu giữ ổn định tài chính,
tiền tệ quốc gia, mà ngược lại, có thể gây làn sóng hoảng loạn xã hội, cũng như
bùng nổ nạn đầu cơ và buôn lậu quy mô khó kiểm soát.
Còn
nhớ, cách đây chưa lâu, khi Nhà nước cấm xuất khẩu gỗ Cẩm lai, giới buôn gỗ đã lách
luật bằng cách chế tác loại gỗ quí này dưới dạng gỗ mỹ thuật có hoa văn nông,
mỏng và đơn giản để xuất khẩu hợp pháp qua Đài Loan.
Do
đó, dù có bộ luật chi tiết nhất cấm kinh doanh vàng miếng cũng sẽ không hiệu
quả. Nhiều “chiêu” lách luật sẽ xuất hiện với các loại vàng trang sức “khủng”,
tân kỳ, nặng cả cây, thậm chí cả hàng kg, nhằm hợp pháp hóa vàng miếng thành
vàng trang sức.
Vì
vậy, chỉ nên cấm buôn bán vàng có tính đầu cơ qua sàn vàng ảo như đã diến ra
mấy năm qua và đã bị cấm vì sử dụng thái quá các đòn bẩy tài chính, kích thích
đầu cơ và kinh doanh rủi ro, gây bất ổn tiềm tàng cho nền kinh tế".
Ông Nguyễn Minh Châu, Tổng giám đốc
Công ty vàng bạc và đá quí Bảo tín Minh Châu
"Về
phía doanh nghiệp, chúng tôi luôn tuân thủ mọi qui định của pháp luật cũng như
các chính sách kinh tế khác. Tuy nhiên, theo thông tin mà tôi nhận được từ phía
khách hàng và nhà đầu tư, hiện nay họ khá là lo lắng trước thông tin việc mua
bán vàng miếng sẽ bị hạn chế. Những người có vàng miếng đang lo ngại khi cấm
mua bán vàng miếng tự do liệu họ sẽ bán vàng miếng ở đâu và liệu giá thu mua có
được như giá thị trường?
Bên
cạnh đó, cũng có nhiều lo ngại cho rằng sẽ phát sinh nhiều "biến
tướng" của vàng miếng. Người dân có thể mua vàng nhẫn thay cho vàng miếng.
Nhưng vàng nhẫn thì giá thành cao hơn do phải chế tác, hơn nữa không đảm bảo
tuổi vàng, đảm bảo trọng lượng một cách chặt chẽ, nghiêm ngặt như đối với vàng
miếng. Điều này có thể khiến người dân bị thiệt và quay lại tình trạng mua ở
đâu bán ở đó. Thị trường sẽ rối ren. Ngoài ra, chợ đen có thể phát triển khiến
Nhà nước khó quản lí.
Có
luồng dư luận cho rằng Nhà nước nên không nên cấm mua bán vàng tự do mà có thể
hạn chế bằng cách chỉ có các doanh nghiệp được cấp phép sản xuất, kinh doanh
vàng miếng mới được giao dịch trên thị trường. Như vậy, các cửa hàng nhỏ lẻ sẽ
không được phép mua bán vàng miếng mà chỉ có doanh nghiệp đầu mối, đủ điều kiện
sản xuất kinh doanh mới được tham gia thị trường. Điều này tôi cho là làm thị
trường lành mạnh hơn, Nhà nước dễ dàng quản lí hơn.
Nếu
nói để thu hút lượng vàng tích trữ trong dân đi vào sản xuất thì cũng cần phải
giảm tốc độ trượt giá, ổn định kinh tế. Chẳng hạn, với số tiền gốc tương đương
với 10 cây vàng, nếu sau một năm gửi tiết kiệm, tiền lãi và gốc không đủ để mua
lại 10 cây vàng thì người dân vẫn có xu hướng mua vàng hơn dù đó là vàng miếng
hay vàng nhẫn".
Cao Sĩ Khiêm
Box:
ADB: Tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô để hạn chế đa
ngoại tệ
Vào năm ngoái,
Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã từng có một nghiên về tình trạng đa ngoại
tệ ở Việt Nam.
Theo đó, việc thanh toán bằng đồng tiền không phải là VND chiếm tỉ trọng khoảng 20% nguồn tiền lưu thông tại Việt Nam. Nghiên cứu trên của ADB
cũng cho thấy việc sử dụng nhiều đồng tiền có thể giảm khả năng kiểm soát của
các cơ quan quản lý kinh tế đối với các chính sách tỷ giá và tiền tệ; điều này
cũng giảm khả năng của ngân hàng trung ương với tư cách là “người cho vay cuối
cùng” trong trường hợp xảy ra khủng hoảng ngân hàng.
Theo các chuyên
gia của ADB, để hạn chế tình trạng đa ngoại tệ, điều quan trọng là cần tăng
cường niềm tin của nhân dân đối với đồng tiền Việt Nam thông qua tăng trưởng
kinh tế cao và bền vững, ổn định tỷ giá, cải cách chính sách tiền tệ và tăng
cường năng lực của các thể chế tài chính.